Web 2.0 Nedir ?
Web 2.0 toplulukları bir araya getiren, standart tasarım anlayışına yep yeni bir boyut kazandıran, daha dinamik özlelliklere sahip, %100 kullanıcı odaklı olabilen ve internet anlayışını bütünüyle değiştirecek bir konsepttir.
Web 2.0 konseptinin farkı nedir ?
Daha önceden statik içerikli, dinamik içerikli olmayan standart web sitelerinin anlayışı hakimdi.
Halen varlığını sürdürmekteler.
Şimdi ise internet’te gezdiğimiz bir çok site gerçekte web 2.0 konsepti ile tasarlanmış.
Web 2.0 Siteleri Markalar
Örneğin; Flickr.com, Youtube.com, Technorati.com, Wikipedia.org, Digg.com, Tusul.com, Oyyla.com, Myspace.com, Facebook.com, Netvibes.com, del.icio.us, meebo.com vb. gibi.
Web 2.0 konsepti ile tasarlanmış sitelerin farkı diğer sitelere göre sosyal birer ağ özelliğine sahip olabilmeleri, tasarımda kullanıcıya daha odaklı ve şık bir görünümde hitap edebilmeleri, hizmet ve servis konularında son derece kaliteli olabilmeleri ve proje üretiminde sınır tanımamalarıdır.
Web 2.0 konseptinin yapısında neler vardır?
* Web 2.0 konsepti hiç bir şekilde bayağlık ve klişelik içermez.
* Web 2.0 konsepti son derece stabil çalışır ve daha fazla geliştirilebilir altyapıya sahiptir.
* Web 2.0 konsepti ile tasarlanan projeler, daha hızlı markalaşabilir ve akılda kalıcı kriterlere sahip olabilir.
* Web 2.0 konsepti milyonlarca kullanıcıyı bir araya getiren sosyal ağlar oluşturabilir.
* Web 2.0 konsepti reklam anlayışına yeni boyutlar getirir ve her şey genel ziyaretçi psikolojine bağlı olarak tasarlanır.
* Web 2.0 konseptinde tek bir kullanıcının bile neler yapabileceği ve o kullanıcının altın değerinde olabilmesi için her şey düşünülmüştür.
Bunları değerlendirebilmek bu konsepti hazırlayan progamcı, tasarımcı ve proje üreticisinin elindedir.
Bir siteyi Web 2.0 konseptine uygun hale getiren kriterler nedir ?
Bir web sitesini Web 2.0 konsepti haline getiren kriterler yukarıda bahsettiğimiz kriterler ile eş değerdedir.
Eğer bir Web 2.0 konseptini içeren web sitesine sahip olmak istiyorsanız öncelikle onun ne olduğunu çok iyi anlamalısınız.
* Web 2.0 bir programlama yada yazılım değildir.
* Web 2.0 bir konsepttir.
* Web 2.0′ın bir konsept olarak uygulanabilmesi bakış açısına bağlıdır.
* Çünkü Web 2.0 bir vizyondur.
Kısacası bir siteyi Web 2.0 konseptine uygun yapan kişideki bakış açısıdır.
Web 2.0 tasarımında nasıl bir yol izlenmeli ?
Web 2.0 tasarımında yol izlerken dikkat etmeniz gereken ilk şey tasarımın ihtiyaca yönelik olmasıdır.
Tasarımı kişisel zevklerinize göre yaparsanız sadece kendinize beğendirebilirsiniz.
Bir Web 2.0 projesi yaparken projeyi adım adım haritalandırlamalısınız.
* Bir Web 2.0 projesi tasarlanırken ilk önce genel bir araştırma yapılmalıdır.
Projenin amacı, projenin rakipleri, rakiplerin neler yaptığı, rakiplerden sıyrılabilmek için onların avantajları ve dezavantajları, projenin kullanıcılara katkıları, kullanıcıların projeden beklentileri ve kullanıcıların projeye ne gibi şeylerde katkıda bulunabileceği araştırılmalıdır.
* Kullanıcıların projedeki psikolojileri önceden düşünülmelidir.
İlk olarak genel psikolojilere bakılmalıdır. Bunlar kullanıcıyı sitede daha çok kalmasına iten şeylerdir.
Örneğin; tasarımın Web 2.0 konseptine uygun olması, kullanıcı için projenin kendisine sağlayabileceği yararlar, görsel objelerin yerleşimi, renklerin uyumlu olması, tasarımda amaca uygun olmayan reklamların gösterilmemesi vb.gibi.
Ek olarak kullanıcıların web sitenizde neyi bulması gerektiğini de bilmeniz gerekir.
* Yerleşimler göze en iyi hitap edebilecek şekilde düşünülmelidir.
Burada yine kullanıcı psikolojisi hesaplanmalıdır.
Bir kullanıcı bir web sitesini ziyaret ettiğinde internetteki genel yerleşim planına göre gözüne çarpan ilk nokta ekranın sol üst köşesinin hemen altıdır.
Web Sitesi Yerleşimleri
Bu tasarımdan tasarıma göre değişir. Buna bağlı olarak şimdi aşağıdaki maddeyi okuyun.
* Yerleşim ve görsellik bir web sitesinde çok ölümcül bir kriterdir.
Kullanıcılar bir web sitesine girdiğinde her işlemi adım adım gerçekleştirir.
Önce gözüne ilk çarpan noktayı seçer daha sonra ekranda tıklayabileceği başka noktaları arar.
Bu noktalardan hangisi %100 odaklı veya %100 ilgi çekici oranına yakınsa tıklama o nokta da gerçekleşir.
Bu aşamalar ortalama 3 yada 5 saniye sürer.
Aslında bu sizin kullanıcıyı yönlendirmek istediğiniz şeyler ile alakalıdır.
Burada “Ziyaretçilere ilk etapta tam olarak neyi göstermeliyim?”, “Kullanıcıları ise sitede tutabilmek için nasıl bir hizmet vermem lazım?”sorularını kendinize sormanız gerekir.
Hedef noktalarda ilk tıklanacak yerler, spot görüntü ve başlıklardır.
Bir kaç örnek;
Sitenizde sadece arama yapılmasını istiyorsanız, sitenizin tam ortasında büyük bir slogan ve görünebilir büyük fontlar ile kendini belli eden bir arama çubuğu kullanıcının ihtiyacı karşılayacaktır. Sonuçlar alt sayfada olacağı gibi reklam gösterimleri de alt sayfalarda olmalıdır.
Web 2.0 Wridea
(Yukarıdaki resimde ilk önce soldaki resme baktınız, sonra slogana, sonra merak edip yazıya ve daha sonra linke göz attınız.)
Tek bir ürün satıyor yada hizmeti veriyorsanız yine aynı şekilde
web sitenizin ana sayfasında bunu belli eden büyük bir resim ve slogan, görünebilir büyük fontlar ile yazılmış çok kısa açıklayıcı bir yazı ve ürün sayfasının ulaşılabilirliğini sağlayan tıklama alanları son derece yeterlidir.Web sayfasında sayfanın renkleri ve görünümü dışında bunlardan başka hiç bir şey olmasına gerek yoktur.
Web sitenizin yerleşiminde kişisel bir isteğe dayalı yanlış bir görselliği ön plana çıkarırsanız sitenizin güveni sarsılabilir veya kullanıcıları onlara göstermek istediğiniz şeyler yerine amacına uygun olmayan şeylere yönlendirebilirsiniz.
* Web 2.0 konseptinde tasarımın anlaşılabilir olması çok önemlidir.
Kullanıcı psikolojileri ve yerleşimlerden kısaca bahsettik. Diğer bir kriter de tasarımın anlaşılabilir olmasıdır.
Kullanıcılara sade ve kolay anlaşılabilir bir tasarım göstermeniz onların web sitenize tekrar geri dönmesinde yardımcı bir etkendir.
Tasarım ne kadar amacına uygun, etkileyici ve akılda kalıcı olursa web sitesi o kadar popüler olacaktır.
Ticari web siteleri için de bu geçerlidir. Özellikle bir şeyler satmak için %100 başarı geriten bir kriterdir.
Web 2.0 Renk Paleti
Bir web 2.0 konseptinde tasarımın anlaşılabilmesi için renk seçimi önemlidir.
Çok kaba ve koyu renkler yerine canlı ama daha sade ve mat renkler tercih edilmelidir.
Aynı zamanda renkler de projeyi yansıtmalıdır.
Renk seçimi için renk skalalarından faydalanabilirsiniz.
http://wellstyled.com/tools/colorscheme/index-en.html
* Web 2.0 konseptinde navigasyon, erişilebilirlik ve kullanılabilirlik vazgeçilemezdir.
Web 2.0 Kriterleri
Bir web 2.0 konseptine dayalı olarak tasarlanmış bir web sitesinde erişilebilirlik ve kullanılabilirliğin temel kuralı navigasyonun çok iyi belirlenmiş olmasıdır.
Navigasyon sürekli kullanıcıların gözü önündedir.
Kullanıcılar site içerisinde ulaşmak istedikleri sayfalara hızlıca ulaşır.
Sayfaların, içeriğin ve görselliğin anlaşılması ve sitenin hızlı çalışması sayesinde kullanılabilirlik en üst düzeydedir.
Her şey belirgindir.
Navigasyon, erişilebilirlik ve kullanılabilirlik doğru uygulandığında her biri farklı beklentileri olan 2 farklı kullanıcı aradıkları şeyi rahatça bulabilir.
Navigasyonlar ana içerikten ayrıdır.
Navigasyonlar’da font ve renk kullanımı önemlidir.
Navigasyonlarda kişisel zevklere dayalı kaba renkler ve anlatımlar kullanılmamalıdır.
* Web 2.0 kriterlerinin tamamı tasarımı ve markayı akılda kalıcı kılar.
Web 2.0 konseptine sahip sitelerde, markalaşmada en can alıcı kriterlerden biri tasarımın ve ismin akılda kalıcı olmasıdır.
Web 2.0 konseptine uymayan kriterler nelerdir ?
Bir Web 2.0 konseptini konsept yapan kriterler, kendini statik sitelerden ayıran markalaşma vizyonuna sahip kriterlerdir.
Bunların dışında bir Web 2.0 konseptine uymayan kriterler ise şunlardır;
* Sitenin rahat ve hızlı açılmaması.
* Site anlaşılabilir olmaması.
* Site de rahatsız edici görsellere yer verilmesi
* Linkler anlaşılabilir ve bulunabilir olmaması.
* Sitede yeni pencerede açılan iç linklerin olması.
* Sitede iframe kullanılması.
* Kırık linklerin olması.
* Başlıkların ayırt edilememesi.
* Menülerin ayırt edilememesi.
* Linklerin ayırt edilememesi.
* Yerleşim planının yanlış yapılması.
* Yazıların okunabilir olmaması.
* Site içinde kullanılabilirliği kısıtlayan scriptlerin olması.
* Site içerisinde arka planda kontrolsüz müzik çalınması.
* Tarayıcının özelliklerinin deaktif edilmesi.
* Sitenin gramer yapısının bozuk olması.
* Navigasyonun fark edilebilir olmaması.
* Reklam körlüğü yapan bannerların tercih edilmesi.(468×60 vb. gibi)
* Web 2.0 Teknolojileri
Web 2.0 konsepti hangi teknolojileri içerir ?
AJAX (RIA)
AJAX, internet sayfalarında JavaScript ve XML teknolojileri ile etkileşimli interaktif web uygulamaları yaratır. AJAX ” XHTML, CSS, JavaScript, JScript, ECMAScript, DOM, XMLHttpRequest, Ajax Framework, IFrame, JSON, EBML, PHP, ASP, DHTML, LAMP ve SPA ” teknolojilerini içeren genel bir platformun adıdır.
XML (Extensible Markup Language)
W3C tarafından tanımlanmış bir çok bilgi sistemleri tarafından kolayca okunabilecek dokümanlar oluşturmaya yarayan bir standarttır. Aynı zamanda farklı sistemler arasında veri alışverişi yapar.
XHTML (Extensible HyperText Markup Language)
İstemci taraflı bir metin işaretleme dilidir. XHTML bir web standardıdır. XML’in HTML içinde kullanılabilmesi ve HTML sayfa kodlarındaki düzensizlikleri kaldırması amacı ile oluşturulmuştur. Dinamik dillerde daha düzenli olması için XHTML tercih edilir.
REST (Representational State Transfer)
Yazılım mimarisinde bir stildir. Bu terim genelde her hangi bir basit arayüz ile domain ile ilgili HTTP veri transferini her hangi bir mesaj katmanı olmadan gönderme prosedürüdür.
SOA (Service Oriented Architecture)
SOA, tenilikçi uygulama geliştirmeye yardımcı olan ve aynı zamanda iş çevikliğini arttıran bir modelidir.
RSS (Really Simple Syndication)
RSS dinamik içeriği olan haber, blog veya benzeri sitelerde içeriğin takip edilebilmesini sağlayan XML kodlama dilidir. .RSS ve .XML dosyalarını kullanır.
Mashup (Web Uygulamaları)
Mashup veri ile kaynağı tek entegre bir parça üzerinde birleştiren ve bu bilgiyi kartografik ver şeklinde sunan web uygulamalarına denir. Çok kaynakdan veriyi toparlar ve veriyi tek bir kaynak üzerinde birleştirir. (bknz. Google Maps, Yahoo)
BLOG
Fazla bilgisayar bilgisi gerektitmeden istenilen her tür bilginin oluşturulabileceği sosyal web siteleridir. (bknz. Blogger)
Web 2.0 Ajax PHP ASP.NetWeb 2.0 konsepti hangi dillerde uzmanlaşmayı gerektirir ?
JavaScript Framevork’leri ve AJAX konusunda uzmanlık gerektirir. Özellikle Prototype, jQuery, mootools ve script.acul.us Web 2.0 Framevork’leri kullanılır.