Web tasarım, çoğunlukla görselliği ifade eden bir kavram olarak algılanır. Oysa ki, aslında web sitesi yapımını, yani tasarım, yapı, teknoloji ve içerik olarak bir web sitesinin yayına hazır hale getirilmesini ifade etmektedir.
Hazırlanan bir web sitesinde uyulması gereken bir ölçüt listesi belirlemek gerekirse; . bu ölçütler içerik ve tasarım olarak şu şekilde sıralanabilir;
Tasarım:
• Tasarımda sadelik ve kullanışlılık
Tasarımda sadelik olgusu, verilmek istenen mesajın etkisini engelleyecek karmaşık içerik yapısını düzenler.
• Bütün site içinde birkaç renkten oluşan bir renk katalogu kullanılması
Çok renkli bir tasarım, kimlik olarak okuyucu/izleyiciyi yorar.
• Site içi gezinti kolaylığı olması,
Sayfalar arasında kolay gezinti, kullanıcılara istedikleri bilgiye erişme kolaylığı sağlar.
• Tarayıcıya ek yazılım gerektirmemesi ve kullanıcıya teknik zorluklar yaşatmaması;
Ek yazılım gerektiren sayfalar, kullanıcılar tarafından güvenli olarak algılanmayabilir veya ziyaret için gerekli olan yazılımın yüklemesi uzun süreceğinden kullanıcının ziyaretten vazgeçmesine neden olabilir.
İçerik:
• Kolay anlaşılır bir dil
• Karmaşık olmayan görsel ilişkiler ve bağlantılar.
• Anlamı destekleyici görsel / işitsel malzeme kullanımı
• Durağanlığın engellenmesi bağlamında hareketli unsurlar
• İçeriğin etkileşimli olarak kullanıcıya sunulmasına olanak vermesi, bu amaçla site içi arama özelliklerinin kullanılabilirliriği (özellikle haber/eğlence portalları gibi yoğun içerikli sitelerde)
Özetlemek gerekirse; İyi Bir İnternet Sitesi,
• Firmanın/kurumun/kişinin amacına ve tarzına uygun olmalıdır.
• Kolay erişilebilir olmalıdır.
• Görsel öğelerle desteklenmiş kısa ve öz metinlerden oluşmalıdır.
• Ziyaretçiye en kısa zamanda istediği bilgiyi sıkmadan vermelidir.
• Dünya üzerindeki pek çok arama motoru tarafından tanınabilecek meta etiketlerine sahip olmalıdır.
Meta etiketleri, arama motorlarının siteleri tanımada kullandıkları en önemli unsurlardandır. İçerik olarak görünmeyen, ancak kodlama sırasında sitenin tanımlama aralığına (<head> .. </head> etiketleri arasına) yerleştirilecek olan anahtar kelime grupları bu işlevi yerine getiren unsurlardır.
Günümüzde web tasarım programları yardımı ile bir web sitesi hazırlamak oldukça kolay bir hal almıştır. Bu nedenledir ki, pek çok kişi ya da kuruluş web tasarımı yapmaktadır. Oysa ki, tasarım yapmak, bir şeyleri güzel görünecek şekilde bir araya getirmekten çok daha fazlasıdır. Tasarım, bir kültürdür. Bilgi, sosyal etkileşim, genel kültür, yetenek gibi birikimlerin bir amaca yönelik olarak bir araya getirilmesi ile oluşur. Kişinin kendisine yatırım yapmasını ve emek harcamasını gerektirir. Tasarımcı sadece grafik tasarımı değil, bir web sitesinin sahip olması gereken diğer özellikleri de yönetebilecek yetide olmalıdır. Nasıl ki bir mimar, statik, aydınlatma, iklimlendirme, pisikoloji gibi alanlarda da bilgi sahibi olarak tasarım yapmalı ise bir web tasarımcı da, bilişim teknolojileri, amaca yönelik içerik hazırlama, arama motorları, ziyaretçi davranış şekilleri, satış, pazarlama, Internet'te pazarlama ve pisikoloji alanlarında bilgi sahibi olarak ve elbette müşterisini anlayarak bu işi yapmalıdır.
Bir web sitesi sadece güzel bir web tasarımı ile geçiştirilemeyecek kadar önemli fırsatlar sunmaktadır. Bunlar;
• Tanıtım ve Prestij
• Pazarlama giderlerinde düşüş
• Müşteri kazanma maliyetlerinde düşüş
• Etkinlik alanında genişleme
• Operasyonda verimlilik artışı ve genel giderlerde düşüş
• İşin yönetilebilirliğinde gelişme.
gibi fırsatlardır.
Web siteleri, kuruluş amaçlarına göre farklı yapılarda olabilirler. Web tasarım çalışması da, bunlardan hangisinin uygulanacağına bağlı olarak yürütülür. Web sitelerini yapılarına göre 3 ana başlıkta inceleyebiliriz.
Tanıtım Siteleri
Portallar
Satış Siteleri
Tanıtım Siteleri
• Bir ürün/hizmet ya da fikri tanıtmak için sayfalar dolusu katalog yaptırmak durumunda kalınır.
• Genellikle yüksek maliyetleri nedeni ile basılı kataloglarda özet bilgiye yer verip, karar verme sürecinde etkili olacak detaylar ele alınamaz.
• Kataloglarda yer verilmeyen konuları açıklamak için satış temsilcileri çalıştırılır.
• Satış temsilcilerinin firmayı istedinildiği gibi temsil etmesi için eğitimler verilir, ya da bu yapılmadığı için satış temsilcisinin bireysel becerisine dayanan bir satış performansına razı olunur
• Talep sahiplerine ulaşabilmek için ziyaretler gerçekleştirilir, fuarlara katılınır, reklam verilir.
Oysa ki, bir web sitesi ile 365gün/24 saat ve dünyanın her yerinden talep sahiplerine ulaşabilir. Ancak, bir web sitesi sahibi olmak ve web sitesinin tasarımı bunları sağlamaya yeterli değildir.
Bu noktada, sadece tasarım konusunda değil, web sitesinin yapımı konusundaki tercihler de başarı veya başarısızlıkta önemli rol oynar. Teknik, görsel ve içerik olarak iyi bir web sitesi önemli bir katkı yaparken, yeteri kadar iyi olmayan bir web sitesi boşa harcanmış emek ve para demektir. Üstelik kaybın ölçülmesi de neredeyse imkansızdır.
Portal, ya da satış sitelerinin kendilerine has yapıları vardır. Tanıtım siteleri ise web yapım açısından daha esnektir.
Genellikle başka siteler incelenerek, bunlara benzerlik hedefi ile yola çıkılır. Gerek web tasarımcının vizyon ve birikim sahibi olmaması, gerekse web sitesini sanki bir gösteri alanıymış gibi algılayarak yapabildiklerini göstermek üzere kullanması, kötü veya başarısız web işlerindeki ortak noktadır.
Portallar
• Bir uzmanlık alanında bilgi ve paylaşım sağlayacak yapıdaysanız,
• Konunun web sitesi ziyaretçilerinizin katılımını sağlayabileceğini düşünüyorsanız,
• Web Siteniz aracılığıyla oluşturacağınız ilgi grubu (ziyaretçi profili) bazı firmaların hedef kitlesini oluşturuyorsa
Bu durumda siz de bir portal sahibi olabilirsiniz. Ve reklam/üyelik geliri elde edebilirsiniz
Ancak, bir portalın içeriğini yönetmek için çok fazla emek gereklidir. Bu nedenle, portalınızın ardında iyi bir içerik yönetim sistemi çalışıyor olmalıdır. Ama pek çok diğer portal ile aynı görünüme sahip olacak bir portal yönetim yazılımı, özgün web tasarımını engelleyecektir. Bu nedenle ya portalınız için özel kod yazdırmalı, ya da esnek yapıda bir içerik yönetim programını tercih etmelisiniz.
Web tasarım açısından bakıldığında, portallar sahip oldukları geniş içeriği süratle ulaşılabilecek şekilde sunmak durumundadır. Bu nedenle de pek çok portal, 3 ya da 4 kolonlu olarak yapılır ve ilk sayfalarında içeriğin olabildiğince geniş bir özeti başlıklar halinde sunulur. Ardından ziyaretçinin tercihlerine göre devam sayfaları arasında dolaşması beklenir.
Satış Siteleri
• Her hangi bir ürün ya da hizmeti satıyorsanız
• Yeni müşteri ya da pazar arayışındaysanız
• Müşteri başına katlandığınız maliyeti düşürmek istiyorsanız
• Verimliliğinizi artırmak istiyorsanız
Bunlardan bir ya da bir kaçı ihtiyaçlarınızla örtüşüyorsa, bir satış sitesi ihtiyacınızı karşılayacaktır.
Satışınızın toptan ya da perakende oluşuna bağlı olarak sunulacak çözüm de farklılık gösterecektir. Bir satış sitesi ürün ya da hizmetlerin tanıtım sitelerindeki yapıya benzer şekilde sunulduğu, ancak incelenen ürün ya da hizmetin web üzerinden anında sipariş edilmesine olanak sağlayacak yapıda olabilir. Bunun en ilkel şekli sipariş formu doldurtulması, geçerli şekli ise alış veriş kartı uygulaması ile ilişkilendirilmesi şeklindedir.
Perakende satış yapmayı düşünüyorsanız, diğer seçeneğiniz bir sanal mağaza sahibi olmaktır. Sanal mağazalar web tasarım açısından ürün ya da hizmetin kategorilenmiş olarak sunulmasına, bunlar arasında kolayca geçiş yapılmasına, ziyaretçinin çeşitli yöntemlerle diğer ürün ya da hizmetlerden de haberdar edilmesine imkan tanıyacak şekilde yapılır. Teknik olarak ise, alış-verişin sürekliliğinin sağlanması önemlidir. Yani tıpkı bir mağazada olduğu gibi ilgilenilen pek çok ürün ya da hizmet ard arda satın alınabilmelidir. En çok rastlanan şekli marketlerdeki sepetlerin sanal halinin kullanılmasıdır.
Toptan ya da firmalar arası ticaret için kullanılması gereken yapı ise e-ticaret sitesi yapısıdır. Ürün ya da hizmeti en detaylı şekilde anlatacak tasarımlar uygundur. Çoğunlukla müşterinin şifreli giriş yapması ve siparişini oluşturması şeklinde yapılandırılırlar.
Web siteleri statik yani durağan veya dinamik yani hareketli yapıda olabilirler.
Statik web sitesi nedir?
Statik bir web sitesinde, ya da bir web sitesinin statik bölümlerinde web sayfaları web tasarımcı tarafından hazırlanarak web sunucuya yüklenen, içeriği ve yapısı değişmeyen sayfalardır. Yani statik web sayfaları her çağrıldığında aynı sayfa sunulur. Ancak web güncelleme sırasında web tasarımcı tarafından değiştirilebilirler.
Neden Statik Web Sitesi / Sayfası?
Özellikle içeriği çok sık değişmeyecek ve sayfa sayısı çok fazla olmayan web sitelerinde statik web sayfalarının kullanılması daha basit bir yapıya gereksinim duyması sebebi ile tercih edilir.
Statik Web Sitesi Avantajları
• En basit web sunucu yapısının yeterli olması
• Hosting (barındırma) maliyetinin düşük olması
• Az sayfalı web sitelerinde daha ekonomik çözüm
Statik Web Sitesi Dezavantajları
• Yönetim ve Güncelleme zorluğu
• Yeni web sayfası eklendiğinde tüm sayfaların yeniden işlenmesi zorunluluğu
• Web tasarımcıya bağımlılık
Dinamik web sitesi nedir?
Dinamik bir web sitesinde, farklı içerik ile sunulması istenen kısımlar bir veritabanında tutulur ve sayfa çağrıldığında bu bilgiler veritabanından alınarak HTML kodları içinde sunulur. Sonuç olarak sayfayı çağıran bilgisayara giden bilgi statik bir web sitesindeki ile aynıdır, ama istek anında oluşturulmuştur. Gösterilecek sayfaların genel bir yapısı olduğunu ve içeriklerinin değişken olduğunu düşünelim. Bu durumda genel tasarım (örneğin başlık kısmı, logo vb.) tek başına veritabanında ya da dinamik içeriği oluşturacak scriptin (örneğin PHP, ASP, JSP kodu) içinde bulunur, ancak içeriğin (örneğin metinin) geleceği yerde scriptte bir değişken vardır. Bu değişken her sayfa için karşılık gelen metin veritabanından okunarak değiştirilmesi için kullanılır.
Neden Dinamik Web Sitesi / Sayfası?
Özellikle içeriği sık değişen, ya da geniş bir içeriğe sahip sitelerde bir değişiklik yapılmak istendiğinde sadece veritabanındaki ilgili verinin değiştirilmesi sayfanın değişmesi için yeterlidir. Bu sayede kolay ve hızlı bir şekilde güncellenebilir ve geliştirilebilir. Benzer şekilde, sitenin genel görünümü ile ilgili bir değişiklik yapılacaksa bu sadece sayfa yapısı üzerinde bir kez yapılır. Yani değişikliği bir kere yapmak, sınırsız sayıda sayfanın bu değişiklikten etkilenmesini sağlar.
Dinamik Web Sitesi Avantajları
• Hızlı ve Kolay Güncelleme
• Veritabanına ulaşmak için bir panel sağlanırsa, web yapımcıya bağımlı olmadan site güncelleyebilme
• Web sunucuda daha az yer kullanılması
Dinamik Web Sitesi Dezavantajları
• Küçük sitelerde daha yüksek maliyet
• Veritabanı sunan bir hosting (barındırma) planı gerekmesi